بررسی تآویل عرفانی تفسیر سهل تستری

Authors

ابراهیم نوری عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان

حامد آل یمین دانش آموخته حوزه علمیه قم و پژوهشگر پژوهشکده ادیان و مذاهب

Abstract:

تفسیر تستری از منظر تاریخی به قرن سوم هجری باز می‌گردد که از نزدیک‌ترین تفاسیر قرآن به عصر نزول است. رنگ و لعاب عرفانی و نیز اشتمال آن بر جنبه‌های کلامی و ادبی از سوی دیگر بر اهمیت آن می‌افزاید. مهم‌ترین جنبه این تفسیر، صبغه عرفانی آن است که همواره عارفان و عالمان پس از او به آن توجه داشته‌اند و بر آنان تأثیر گذاشته است. تستری ضمن تأکید بر صبغه عرفانی، از حدیث و لغت نیز بهره برده است. او در کنار توجه به باطن و تأویل عرفانی آیات، و تمرکز بر آن، به مدد قواعد ادبی و احادیث نبوی، تفسیر ظاهری را نیز مغفول نگذاشته است. تأویلات تستری بدون قاعده و معیار نیست. استفاده‌های مکرر از نگاه انفسی در آیات آفاقی و نیز آیات ناظر به روابط بشری نشان از قاعده‌مندی این روش دارد. به دست دادن تبیین رحمانی و اخروی از آیات عذاب و آیات مربوط به دنیا از دیگر قواعد عرفانی است که وی از آن بهره برده است. استفاده از رویکرد موعظه‌ای در ذیل برخی آیات راجع به صبر، رضا و توکل و ... نیز از جمله رویکردهایی است که بعد از وی نیز دنبال شده است. این مقاله با نشان‌دادن ضابطه‌مندی تأویل عرفانی وی، در صدد به دست دادن معیارهایی در این زمینه است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

سیمای سهل تستری در تصوف

در فایل اصل مقاله موجود است.

full text

نقد منابع سهل شناسی ( سهل بن عبدالله تستری)

سهل تستری به حق یکی از ارکان تصوف اسلامی است که در ردیف جنید ، شبلی و بایزید بسطامی تاثیر فراوان بر تفکر صوفیانه داشته و کمتر کتاب و رساله عرفانی به فارسی یا به عربی دیده می شود که وامدار سهل و آرا وی نباشد . از میان معاصرین نیز برخی مستشرقین و محققان ، پژوهش هایی درباره سهل و آراء وی داشته اند که معرفی و نقد آنها و منابع کهن صوفیه در باب سهل می تواند علاقمندان را به کار آید . در این جستار ، م...

full text